Отбасын жоспарлау немесе еркін және жауапты ата-ана болу құқығы әр адамның халықаралық деңгейде мойындалған құқығы болып табылады. Отбасын жоспарлау адамдарға отбасындағы балалардың санын және олардың туған күндерін саналы түрде таңдауға, өмірлерін жоспарлауға, қажетсіз уайымдар мен толқулардан аулақ болуға көмектеседі.
Отбасын жоспарлау:
— дені сау қалаулы балалардың дүниеге келуі;
— жүктілік аралықтарын реттеу;
— балалардың қалаған санының тууы;
— ата-ананың жасына байланысты баланың туу уақытын таңдау;
— әйелдің денсаулығын сақтау;
— өмірлік жоспарларды жүзеге асыру.
Болжалды жүктілікке дейін ананың да, баланың да денсаулығына әсер етуі мүмкін қауіптердің алдын алу және азайту үшін екі серіктестің де қауіп факторларын бағалау қажет.
Ата-ана болу Жауапкершілікті сезіну үшін, қалаған және дені сау балалар дүниеге келуі үшін әр заманауи адам өзінің репродуктивті денсаулығын қалай сақтау керектігін білуі керек.
Неден бастау керек:
1. Темекі шегуден және алкогольдік ішімдіктерді тұтынудан бас тарту.
2. Салмақты реттеу.
3. Орташа физикалық белсенділікті бастаңыз (арқа, іш және жамбас бұлшықеттерін жаттықтыру).
4. Жүктілікке дайындықтың негізгі рөлі фолий қышқылы мен темір препараттарын қабылдау болып табылады.
Репродуктивті денсаулықты жақсарту, ана мен нәресте өлімін азайту, түсік түсіру деңгейін және бала туу жасындағы әйелдердің аурушаңдығын азайту үшін әрбір әйел жоспарланған жүктілікке дейін тексеруден өтуі керек. Толық тексеру үшін гинекологқа/урологқа барып, балалы болғысы келетіні туралы айту керек. Дәрігер қажетті талдауларды тағайындайды және шағымдар немесе созылмалы аурулар болған жағдайда аралас мамандарға кеңеске жібереді.
Қашан және қанша балалы болу керек, қажетсіз жүктіліктен қалай аулақ болу керек, қандай жүктілікке қарсы заттарды (контрацептивтерді) қолданған дұрыс және оларды қалай қолдану керек деген сұрақтар ерте ме, кеш пе әр адамның, әр отбасының алдында тұрады. Контрацепцияның заманауи әдістері әр түрлі, бұл әр жағдайда қажетсіз жүктіліктен аулақ болудың ең жақсы нұсқасын таңдауға мүмкіндік береді. Бұл өте маңызды, өйткені әйелдің физиологиялық ерекшеліктері мен денсаулық жағдайы контрацептивтерді таңдаудағы негізгі факторлар болып табылады.
Контрацепцияның ең қолайлы әдісін таңдауда гинеколог-дәрігері көмектесе алады.